با بالارفتن سن، بدن ما تغییرات فیزیکی متعددی را تجربه خواهد کرد. این تغییرات طبیعی و مرتبط با سن است و شامل کاهش تراکم استخوان، کاهش توان عضلانی، بالارفتن چربی بدن، هماهنگی ضعیف و سفت شدگی مفاصل می‌شود.
این روند طبیعی فرسایشی بدن در پیری، می‌تواند بر تحرک و تعادل افراد سالخورده اثر بگذارد و احتمال سقوط و شکستگی استخوان را در سالمندان بیشتر کند. در این مواقع انجام فیزیوتراپی سالمندان ضرورت پیدا می‌کند. بر اساس پژوهش‌هایی که در کشور استرالیا انجام شده است، محققان به این نتیجه رسیده‌اند که در واقع، دست‌کم نیمی از تغییرات مرتبط با افزایش سن در ماهیچه‌ها، استخوان‌ها و مفاصل به دلیل عدم تحرک کافی است.
پیشگیری از چنین مشکلاتی اصلی‌ترین دلیل برای ورزش در این سنین به محسوب می‌شود. به خصوص ورزش اصولی که از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این مقاله از مجله 60+ در مورد فیزیوتراپی سالمندان، مزایای فیزیوتراپی در زندگی سالمندان و درمان با فیزیوتراپی می پردازیم.
بیماری های دوران سالمندی
سالمندان مستعد مبتلا شدن به امراضی نظیر مشکلات قلبی، پرفشاری خون، سکته مغزی، دیابت، آرتریت و مشکلات ریوی نظیر بیماری مزمن انسداد ریه هستند. کلیه این موارد امکان دارد تأثیرات بسیار زیادی بر زندگی روزمره سالمندان داشته باشد و باعث افزایش وابستگی و عدم استقلال در آنها گردد.
در نظر داشته باشید که منظور از استقلال سالمند، توانایی زندگی‌کردن به صورت انفرادی بدون احتیاج به کمک و همراهی دیگران است. مشکلاتی نظیر آرتروز از سایر مشکلات جسمی متداول در سالمندان است. برای مثال افراد مسن احساس می‌کنند که مانند سابق دارای سرعت و تعادل نیستند. آنها متوجه می‌شوند پایین و بالارفتن از طریق پله‌ها نسبت به گذشته بسیار دشوار شده است.
این تحلیل قدرت‌های بدنی بر توانایی سالمندان برای خروج از منزل اثر گذاشته و منتج به کاهش و از دست رفتن استقلال می‌شود. عدم توانایی حرکتی علاوه بر تأثیرات فیزیکی، به روح و روان سالمند نیز آسیب وارد می‌کند.
بسیاری از سالمندان مشکلات زیادی را در زمینه ضعف عضلانی و حرکتی دارند که راه حل بهبود بسیاری از آنها، فیزیوتراپی است.
آشنایی با فیزیوتراپی سالمندان
با بالارفتن سن نیاز بدن به درمان‌های متعدد برای کاهش درد و افزایش تحرک بیشتر خواهد شد و همین مسئله نشان از اهمیت فیزیوتراپی برای سالمندان دارد. فیزیوتراپی یک روش پیشگیری عملی برای درمان توان‌بخشی است که بر اساس آن فیزیوتراپیست از متدهای دستی برای مداوای بیمار استفاده می‌کند.
فیزیوتراپی در سالمندان شامل کمک به کشش عمیق و دیگر روش‌های پیشگیرانه باشد. علاوه بر را این برخی معتقدند که فیزیوتراپی بیشتر درمانی مبتنی بر ورزش است. با وجود هر نوع اختلاف‌نظر احتمالی پیرامون این مسئله، یک حقیقت انکارناپذیر این است که فیزیوتراپی مزیت‌های بی‌شماری برای سالمندان دارد. فیزیوتراپیست‌ها در زمینه کاری خود از مهارت بسیار بالایی برخوردار هستند و طیف گسترده‌ای از درمان‌ها را برای بیماران سالمند خود اجرا می‌کنند.
باوجوداینکه فیزیوتراپی مبتنی بر ورزش است، اما می‌تواند تکنیک‌های درمانی دیگری نظیر درمان دستی، ماساژ و اولتراسوند را نیز در شامل شود. همه این متدها با یکدیگر کار می‌کنند تا بیشترین میزان بهبودی را در بیماران ایجاد کنند.
افزون بر این، فیزیوتراپیست‌ها بیشتر وظیفه دارند به بیماران خود این توانایی را بدهند تا قدرت‌های بدنی خود را برای خوددرمانی افزایش دهند. فیزیوتراپیست‌ها در بیشتر مواقع به بیماران تمریناتی می‌دهند که به تنهایی در خانه تمرین کرده که سبب ارتقا وضعیت سلامت روزانه بیماران می‌شود.
علاوه بر زمانی که فرد به علت آسیب دیدگی به فیزیوتراپی نیاز پیدا می‌کند، به بهبود کارکرد عضلات آنها کمک ویژه‌ای می‌کند.
درمان فیزیوتراپی ویژه سالمندان
بیشترین خدماتی که یک متخصص فیزیوتراپی به سالمندان ارائه می‌دهد، سنجش و ارزیابی صحیح و دقیق مشکلات جسمی است که باعث درد و عدم تحرک در وی شده است. پس از آن توضیحاتی پیرامون وضعیت موجود به همراه برنامه درمانی ویژه‌ای به سالمند ارائه خواهد شد.
بیشتر برنامه‌ها شامل تغییر شیوه انجام کارها توسط بیمار و ارائه برنامه ورزشی منظم است. بهبود و افزایش تعادل، قدرت و توان حرکتی جزء اهداف اصلی دوره فیزیوتراپی سالمندان است. چنانچه بیمار مسن درد داشته باشد، ورزش، ماساژ، درمان‌های گرمادهی و سرمادهی، دستگاه تنس، آب درمانی در استخر در جهت کاهش درد وی مفید خواهند بود.
درمان‌های ورزشی تمرینات کششی، انعطاف‌پذیری، ورزش‌هایی جهت کاهش درد، تمرینات استقامتی نظیر تمرین پله، از روی صندلی برخاستن و نشستن روی صندلی و از روی زمین برخاستن را شامل می‌شود. در عین حال فیزیوتراپیست پیشنهادهایی برای اصلاح راه رفتن و استفاده درست از لوازم کمکی نظیر عصا یا واکر به سالمند می‌کند.
سالمندان از بیماریهای مختلفی رنج می‌برند که در ادامه به برخی از آنها پرداخته‌ایم:
- بیماریهای نورولوژیکی مانند سکته و پارکینسون
- بیماریهای قلبی و عروقی نظیر آنژین
- زمین‌خوردگی و افتادن
- شکستگی
- پوکی استخوان
- آرتروز استخوان و دیگر بیماریهای در ارتباط با آن
- دمانس یا زوال عقل، سستی
- ضعف کلی و عدم توانایی انجام کارهای روزمره
- کاهش توانایی‌های حرکتی
مزایای فیزیوتراپی سالمندان چیست؟
فیزیوتراپیست‌ها از طیف گسترده‌ای از ابزارها برای کمک به سالمندان مبتلا به بیماری و یا دردهای مزمن کمک می‌گیرند. فیزیوتراپی درمان‌های دستی نظیر کشش، رهاسازی بافت‌های نرم و رهاسازی فاسیال را شامل می‌شود. هدف فیزیوتراپیست‌ها استفاده از ورزش در جهت تقویت عضلات، افزایش تعادل و کمک به هماهنگی است.
از مزیت‌های فیزیوتراپی برای سالمندان می‌توان به جلوگیری از آسیب، تمرینات تنفسی سالم و کمک گرفتن از تنفس به عنوان یک تمرین منظم، افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش درد حاد اشاره کرد. فیزیوتراپی می‌تواند به یک فرد سالمند در تقویت ماهیچه‌های بدن کمک کند که می‌تواند برای مشکلاتی نظیر آرتریت بسیار مفید واقع شود. با تقویت ماهیچه‌های سالمندان احتمال آسیب دیدن آنها در آینده کاهش پیدا می‌کند.
حضور اعضای خانواده در حین فیزیوتراپی و گوش دادن به توصیه‌های فیزیوتراپیست به اجرای صحیح حرکات توسط سالمند کمک می‌کند.
علاوه بر این فیزیوتراپی می‌تواند برای سالمندانی که با دردهای روزانه نظیر درد گردن، آسیب‌های قدیمی، درد مفاصل و مشکلاتی نظیر سندرم تونل کارپال زندگی می‌کنند، بسیار مفید واقع شود. در فیزیوتراپی برای سالمندان اغلب سالمندانی را با چالش در کیفیت زندگی درمان می‌کنند.
برای بسیاری از سالمندان، شرایط مزمن و درد بخشی طبیعی از روند پیری محسوب می‌شود. برای برخی از سالمندان، ورزش و برنامه غذایی سالم برای پیشگیری از علائم کافی است، اما برای تعداد زیادی از سالمند، فیزیوتراپی یکی از بهترین درمان‌های موجود برای افزایش کیفیت زندگی محسوب می‌شود.
درمان شرایط خاص در سالمندان با فیزیوتراپی
از نظر پزشکان، فیزیوتراپی ممکن است برای کمک به سالمندان مبتلا به انواع بیماری‌ها و دارای شرایط سلامتی گوناگون، مثمرثمر واقع شود، در برخی موارد عملکرد فیزیوتراپی سالمندان بسیار مشخص است و در برخی مواقع بازدهی موردنظر را نخواهد داشت. بیشتر افراد بالای ۶۵ سال مبتلا به آرتروز ستون فقرات هستند، حتی اگر علائم آن را نداشته باشند. فیزیوتراپی کمک می‌کند با استفاده از ورزش‌های آبی، بسته‌های گرم، تحریک الکتریکی و دیگر متدها، علائم این بیماری که امکان دارد در آینده ظاهر شوند را کاهش دهد.
برای سالمندانی که دچار عارضه سکته مغزی شده‌اند فیزیوتراپیست‌ها از درمان با ایجاد محدودیت حرکتی در اندام ( constraint-induced movement) بهره می‌گیرند، در این متد فرد سالمند مجبور می‌شود که از اندام ضعیف‌تر خود استفاده کند. استفاده از تمرین ذهنی برای انجام یک حرکت (motor imagery) و تمرین‌های ذهنی دیگر که شامل تمرین و استمرار حرکات بدون انجام آنها هستند. این کار سبب تحریک قسمتی از مغز شما می‌شود که حرکت را کنترل می‌کند.
سالمندانی که مبتلا به بیماری پارکینسون هستند تمریناتی را انجام می‌دهند که انعطاف‌پذیری بدن را ارتقا می‌بخشند و از حرکات روباتیک گونه‌ای که بر اثر بیماری ایجاد می‌شود، پیشگیری می‌کنند. به بیمارانی که دچار عدم کنترل ادرار هستند آموزش داده می‌شود که چگونه عضلات خاصی را پیدا کنند و از آنها به‌درستی استفاده کنند. انجام تمرینات لگنی در تقویت عضلات بسیار کمک می‌کنند تا مثانه قابلیت کنترل بهتری داشته باشد.
فیزیوتراپیست‌ها با ارائه‌ی تمرینات کششی موجب احساس راحتی در مفاصل حرکتی سالمندان می‌شوند.
بیماران دچار آلزایمر می‌توانند با استفاده از تمرین‌هایی که به بهبود حافظه آنها کمک کنند و شروع مشکلات مهم‌تر حافظه را گرفتار تأخیر خواهد کرد. فیزیوتراپیست‌ها در عین حال از تکنیک “معکوس کردن” استفاده می‌کنند که در این تکنیک فیزیوتراپیست به عنوان یک آینه عمل می‌کند و به بیمار نشان می‌دهد که چگونه حرکت می‌کند. متدهای دیگر فیزیوتراپی برای سالمندان عبارت هستند از رقص و باغبانی که به بیمار کمک می‌کنند تا برخی حرکات مشخص را به خاطر بسپارند.
سخن آخر
فیزیوتراپی سالمندان می‌تواند پیرامون هر قسمت از خدمات بهداشتی قابل‌تصور به افراد سالخورده کمک کند. چنانچه فرد سالمند در دوره نقاهت بعد از عمل جراحی یا بیماری به سر می‌برد می‌تواند با توصیه پزشک فیزیوتراپی انجام دهد. فیزیوتراپیست کمک می‌کند با بالارفتن قدرت تحرک و ساده‌تر کردن انجام وظایف روزانه، استقلال را به سالمند بازگرداند. برای کسب اطلاعات بیشتر و خدمات درمان فیزیوتراپی در سالمندان با ما تماس بگیرید.
افزودن دیدگاه