سالمندی مجموعه ای از فرآیندهاست که با زندگی آغاز می شود و در طول چرخه زندگی ادامه می یابد. این نشان دهنده دوره پایانی در طول عمر است، زمانی که فرد به زندگی خود نگاه می کند، بر اساس دستاوردهای گذشته زندگی می کند و شروع به اتمام مسیر زندگی خود می کند. سازگاری با تغییراتی که با پیری همراه است مستلزم آن است که فرد انعطاف پذیر باشد و مهارت های مقابله ای جدیدی را برای انطباق با تغییراتی که در این زمان از زندگی آنها رایج است توسعه دهد.
روانشناسی سالمندی به بررسی مسائلی که افراد سن بالا با آن درگیر هستند می پردازد. اگر نیازهای روانی سالمندان تشخیص داده نشود به تدریج می تواند روی جسم آنها تاثیر بگذارد. در این مقاله از مجله 60+ به بررسی نیازهای سالمندان و نقش اساسی روانشناسی در زندگی سالمندان می پردازیم.
عوامل خطر سلامت روان در سالمندان
افراد مسن مانند دیگر افراد جامعه استرس را تجربه می‌کنند، اما حتی استرس‌های عاطفی و فیزیکی معمولی که با افزایش سن همراه است، می‌تواند از عوامل خطر برای بیماری‌های روانی باشد. بایستی سلامت روانی عزیزان سالخورده خود توجه دقیق داشته باشید، به خصوص اگر آنها به تنهایی زندگی می کنند یا توانایی انجام کارها و معاشرت را دیگر ندارند.
به گفته سازمان جهانی بهداشت و بنیاد سلامت روان سالمندان، محرک های بالقوه زیادی برای بیماری های روانی در سالمندان وجود دارد. این شامل:
- مصرف الکل یا مواد
- بیماری های زوال عقل و بیماری آلزایمر
- بیماری یا از دست دادن یکی از عزیزان
- بیماری سرطان و بیماری قلبی
- درد مزمن
- تداخلات دارویی
- ناتوانی جسمی یا از دست دادن تحرک
- بیماری های جسمانی که می توانند بر عواطف، حافظه و فکر تأثیر بگذارند
- رژیم غذایی نامناسب یا سوء تغذیه
اهمیت سلامت روان در سالمندان
یکی از مشکلات مداوم در تشخیص و درمان بیماری های روانی در سالمندان این واقعیت است که افراد مسن بیشتر احتمال دارد علائم جسمی را خود را بیشتر از علائم روانی گزارش کنند. در واقع، بسیاری از سالمندان ممکن است حتی مسائل مربوط به سلامت روان خود را تشخیص ندهند. به همین دلیل است که انجمن روانپزشکی آمریکا به اعضای خانواده توصیه می‌کند در صورتی که معتقدند عزیزان سالخورده‌شان ممکن است مشکلات سلامت روانی داشته باشد، به دنبال مشاوره حرفه‌ای باشند.
برای تعیین اینکه آیا مشاوره با پزشک عزیزتان ضروری است یا خیر، این پنج حوزه را ارزیابی کنید:
- وظایف زندگی و فعالیت های مراقبت از خود مانند لباس پوشیدن، آماده کردن غذا، یا استفاده از تلفن
- ایمنی: از جمله ایمنی مالی و رانندگی
- سلامت جسمانی: از جمله درد یا علائم ناراحت کننده، بستری شدن در بیمارستان یا از دست دادن اشتها
- خلق و خو و سلامت مغز: مانند احساس ناامیدی، از دست دادن علاقه به فعالیت هایی که قبلاً از آنها لذت می بردند، یا انزوا
- ایمنی دارو از جمله حذف داروها، و عوارض جانبی نگران کننده یا علائم مرتبط با داروها
10 علامت بیماری روانی در سالمندان
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی شایع ترین اختلالات روانی و عصبی در میان افراد 60 سال به بالا، زوال عقل و افسردگی است که به ترتیب تقریباً 5 و 7 درصد از جمعیت مسن جهان را تحت تأثیر قرار می دهد. اختلالات اضطرابی تقریباً 3.8 درصد از سالمندان را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می دهد.
مسائل بهداشت روانی زیر ممکن است در میان سالمندان کمتر رایج باشد، اما همچنان نگران کننده است زیرا می تواند عمیقاً بر روابط بین فردی و کیفیت کلی زندگی تأثیر بگذارد. 10 علامت و نشانه بیماری روانی در تمامی سالمندان شامل این موارد است:
- تغییر در ظاهر و نحوه پوشش لباس یا مشکلات نگهداری از خانه یا حیاط
- سردرگمی یا سایر مشکلات مربوط به تمرکز و تصمیم گیری
- کاهش یا افزایش اشتها مانند تغییرات وزن
- خلق و خوی ناراحت و غمگین بیش از دو هفته طول بکشد
- احساس بی ارزشی، گناه بیا، درماندگی و افکار خودکشی
- از دست دادن حافظه به ویژه مشکلات حافظه اخیر یا کوتاه مدت
- مشکلات جسمانی مانند درد، یبوست و …
- انزوا و گوشه گیری اجتماعی یا از دست دادن علاقه به چیزهایی که قبلاً لذت بخش بودند
- مشکل در رسیدگی به امور مالی
- خستگی غیر قابل توضیح، از دست دادن انرژی و بی نظمی در ساعات خواب
اگر کسی که دوستش دارید هر یک از علائم بالا را داشت، در جستجوی کمک به او تردید نکنید. پزشک خانواده آنها همیشه منبع خوبی برای شروع است.
درمان ها و روش های درمانی برای مشکلات سلامت روان
بیشترین راهکارهای درمانی موثر برای اختلالات روانی سالمندان شامل روان درمانی (گفتگودرمانی)، درمان شناختی رفتاری (CBT)، گروه های خودیاری یا حمایتی، تکنیک های مدیریت استرس و داروهای روانپزشکی مانند داروهای ضد افسردگی است.
وارد می افزاید: «از آنجایی که هر فرد منحصر به فرد است، مهم است که درک کنیم که درمان ها می توانند به طور قابل توجهی متفاوت باشند. ممکن است افراد به دلیل شرایط منحصر به فرد خود، شرایط روانی یکسانی را به طور بسیار متفاوت تجربه کنند. تعیین یک تشخیص صحیح و دوره درمان می تواند مدتی زمان و آزمون و خطا طول بکشد.
علاوه بر این، سلامت روان فرد می تواند در طول زمان تغییر کند. شرایط جدید یا بدتر شدن سلامت جسمانی، فشارهای مالی، ضررهای شخصی و بسیاری از عوامل دیگر می‌توانند تأثیرات عمیقی بر خلق و خوی سالمندان و توانایی مقابله با آن داشته باشند.
ارتباط بین پیری، افسردگی و بیماری مزمن
افسردگی و اضطراب دو تا از شایع‌ترین اختلالات روانی هستند، اما این فقط شامل داشتن «بلوز» یا عصبی بودن بیش از حد نیست. اندوه و دلهره از آینده برای افراد بیمار و سالخورده واکنش‌های طبیعی است، اما نه بیش از حد.
در افراد مسن، افسردگی اغلب همزمان با سایر بیماری های جدی مانند بیماری قلبی، سکته مغزی، دیابت، سرطان، بیماری آلزایمر و انواع دیگر زوال عقل، بیماری پارکینسون، و تغییرات در تحرک و استقلال رخ می دهد. اگر این احساسات در توانایی یک فرد عزیز برای عملکرد، آرامش و لذت بردن از زندگی اختلال ایجاد می کند، پس این یک مشکل جدی است که باید با پزشک معالج او در میان گذاشته شود.
سالمندانی که از اختلالات خلقی رنج می برند نیز تمایل دارند از علائم روان تنی مانند درد یا درد مداوم، گرفتگی عضلات یا مشکلات گوارشی که حتی با درمان بهبود نمی یابند، شکایت دارند. افسردگی درمان نشده در واقع می تواند بهبودی بیمار را به تاخیر بیاندازد یا نتیجه سایر شرایط سلامتی آنها را بدتر کند. راه حل می تواند به سادگی انتخاب مراقبت تسکینی برای مدیریت علائم فیزیکی و بهبود کیفیت زندگی، تنظیم داروهای تجویزی، تجویز یک داروی ضد افسردگی، تغییر به یک ضد افسردگی متفاوت، یا تنظیم دوزهای فعلی باشد.
با این حال تغییرات در برنامه روزانه یا برنامه مراقبتی یکی از عزیزان ممکن است مفید باشد. اما سالمندان در مورد تغییراتی که به نظر می رسد احساس کرامت یا کنترل آنها را تهدید می کند، می توانند بسیار سرسخت باشند. آنها ممکن است ایده هایی را که می تواند کیفیت زندگی سالمندان را بهبود بخشد، از بین ببرند.
درمان های طولانی مدت برای بیماری های روانی سالمندان
مسائل مربوط به سلامت روان می تواند موقتی یا شرایطی باشد که نیاز به درمان مادام العمر دارد. برطبق نظر روانشناسان بسیاری از افرادی که درمان‌های طولانی‌مدت بیماری روانی دریافت کرده‌اند. با افزایش سن و پیچیده‌تر شدن وضعیت سلامت کلی‌شان، با چالش‌های بیشتری مواجه می‌شوند.
درواقع جنبه های سلامت جسمی و روانی بر یکدیگر تأثیر می گذارد. به عنوان مثال، اگر یک سالمند یک تشخیص پزشکی جدی دریافت کند یا همسرش فوت کند، این می تواند باعث ناراحتی عمیق و تشدید علائم یک وضعیت روحی یا جسمی موجود یا زمینه ای شود.
علاوه بر این، یکی از عزیزان سالخورده ممکن است سال‌ها بدون مشکل داروی روانپزشکی مصرف کرده باشد. اما تغییرات فیزیولوژیکی که به طور معمول با افزایش سن رخ می‌دهد، می‌تواند نحوه عملکرد دارو در بدن و تداخل آن با سایر داروها را تغییر دهد.
اکثریت قریب به اتفاق داروهای تجویزی و بدون نسخه از دوزهای دقیق تیتر شده استفاده می کنند که عمدتاً برای مصرف کنندگان سالم و میانسالی که وزن متوسطی دارند و عملکرد کبد و کلیه طبیعی دارند در نظر گرفته شده است. البته، تولیدکنندگان به طور کامل روی این داروها تحقیق می‌کنند و هشدارها و محدودیت‌هایی را برای استفاده از آنها در جمعیت‌های خاص ایجاد می‌کنند، اما پزشکان معمولاً سعی می‌کنند تا حد امکان از یک درمان عمومی برای بخش بزرگی از جمعیت استفاده کنند.
وارد می‌گوید: «یک پزشک با آموزش تخصصی سلامت روان سالمندان می‌تواند یک دارایی واقعی برای تیم مراقبت از یک عزیز باشد، به‌ویژه اگر آنها چندین دارو مصرف می‌کنند و/یا علائم بیماری روانی را تجربه می‌کنند.»
این می تواند یک متخصص سالمندان، یک روانپزشک سالمندان یا یک داروشناس سالمندان باشد. این متخصصان در مراقبت و درمان سالمندان تخصص دارند و می توانند به تیتراژ داروها، رسیدگی به علائم نادر یا “غیر معمول” و شناسایی شرایطی که در افراد مسن متفاوت است کمک کنند.
چگونه به یک سالمند با اختلال روانی کمک کنیم
به گفته متخصصان نکات زیر را برای کمک به سالمندان در مدیریت سلامت رفتاری خود و حصول اطمینان از دریافت مراقبت های فیزیکی و روانی مورد نیاز حتما بکار ببرید:
- یک فایل پزشکی دیجیتالی یا چاپی برای عزیزتان سازماندهی کنید. باید شامل نام، تاریخ تولد، فهرستی از داروهای فعلی، دوزها و پاسخ‌ها، فهرستی از تمام ویتامین‌ها، مکمل‌ها و گیاهان دارویی با دوز، فهرستی از تمام پزشکان و متخصصان، اطلاعات تماس آنها، و فهرستی از داروها باشد. شرایط در حال درمان یک نسخه پشتیبان تهیه کنید تا در پرونده نگهداری شود و نسخه فعلی را برای همه قرار ملاقات های عزیزتان بیاورید.
- با بحث در مورد پایبندی سالمندان به روال های دارویی، مشکلات یا دوزهای فراموش شده و هر گونه عوارض جانبی که ممکن است تجربه کند، برای قرار ملاقات با پزشک آماده شوید. از این مکالمه برای تهیه فهرستی از سوالات برای پزشک استفاده کنید. تمرینات ایفای نقش می تواند به فرد مورد علاقه شما کمک کند تا راحت تر با پزشک صحبت کند .
- پیشنهاد همراهی عزیزتان را در قرار ملاقاتشان بدهید. یک دفترچه یادداشت و خودکار برای یادداشت برداری دقیق همراه داشته باشید. با اجازه آنها، در مورد هر گونه اطلاعات یا اصطلاحات پزشکی که برای شما آشنا نیست، توضیح بخواهید.
- اگر داروی جدیدی ارائه می‌شود، با پزشک در مورد اینکه داروهای فعلی چقدر خوب عمل می‌کنند، خطرات، مزایا، و عوارض جانبی هر گزینه و هزینه‌های هر کدام را تشویق کنید. برخی از داروها ممکن است به تغییراتی در سبک زندگی نیاز داشته باشند، مانند پرهیز از الکل یا اجتناب از برخی غذاها، بنابراین حتما در مورد این جنبه نیز بحث کنید.
- به فرد مورد علاقه خود کمک کنید هر نوع درمان جایگزین، داروها، ویتامین ها و مکمل های دیگری را که استفاده می کند را به پزشک خود یادآوری کند و اینکه چگونه ممکن است بر درمان آنها تأثیر بگذارد.
- بپرسید که چگونه باید داروهای فعلی سالمندان یا هر داروی جدیدی را قطع کرد. برخی از داروها را نمی توان به طور ناگهانی قطع کرد و باید به آرامی تحت نظر پزشک قطع شوند.
- تحقیقات در مورد هر گونه تشخیص و شرایط و کسب اطلاعات معتبر از وب سایت های کنترل و پیشگیری از بیماری انجام شود. اطلاعات نادرست در مورد بیماری روانی زمانی تداوم می یابد که افراد از جستجو و استفاده از اطلاعات واقعی خودداری کنند.
- به فرد مورد علاقه خود کمک کنید تا برنامه ای برای مصرف داروهای خود طبق نسخه، دریافت مجدد، پرداخت هزینه نسخه های آنها و تشخیص تغییرات در فرمولاسیون (مانند تغییر نام تجاری به ژنریک یا از یک تولید کننده به تولید کننده دیگر) تنظیم کند. این همچنین ممکن است شامل ترسیم عوارض جانبی و یادگیری زمانی باشد که تماس با پزشک در مورد عوارض جانبی مهم است.
- حداقل یک بار در سال، شما و عزیزتان باید با پزشک یا داروسازش قرار ملاقات بگذارید تا همه داروها، ویتامین‌ها و مکمل‌های او را بررسی کنند. من پیشنهاد می کنم همه آنها را در یک کیسه (معروف به چک آپ کیسه قهوه ای ) ببرید. قرار ملاقات می‌تواند داروهای تکراری، تداخلات دارویی و داروهایی را که دیگر مورد نیاز نیستند یا می‌توانند به تدریج کنار گذاشته شوند را نشان دهد. همچنین زمان خوبی است که داروساز از فرد مورد علاقه خود بپرسد که داروهای خود را چگونه مصرف می کند تا انطباق و صحت آن را تأیید کند.
- فقط از داروهای یک داروخانه استفاده کنید. وقتی یک مکان تمام نسخه‌های یک سالمند را در پرونده دارد، به جلوگیری از تداخلات دارویی، نسخه‌های تکراری متخصصان مختلف، خرید پزشک و واکنش‌های آلرژیک کمک می‌کند.
- گزارش‌های فرد مورد علاقه خود از شکایات جسمی و هرگونه مراجعه به اورژانس را برای این علائم ثبت کنید. مدارک ER را به قرار ملاقات با پزشک خود بیاورید یا بخواهید که این سوابق مستقیماً برای پزشک آنها ارسال شود.
- فرد مورد علاقه خود را تشویق کنید تا به دنبال حمایت اجتماعی مناسب باشد. انزوای اجتماعی و احساس تنهایی خطر افسردگی را برای افراد در هر سنی افزایش می دهد. داشتن یک شبکه حمایتی قوی برای سلامت روان سالمندان ضروری است.
- از آنها بخواهید تا در حد توانایی های خود ورزش کنند. فعالیت بدنی یک درمان موثر، بدون دارو و کم هزینه برای افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات خلقی است.
- مراقب خلق و خوی کلی عزیزان خود باشید و در صورت بروز عوارض جانبی جدی یا تغییرات خلقی، مانند افکار خودکشی ، شیدایی یا توهم، فوراً اقدام کنید. اگر با پزشک آنها کار کرده اید تا در مورد وضعیت و داروهای آنها مطلع شوید، باید از علائم هشدار دهنده و نحوه واکنش آگاه باشید.
سخن آخر
روانشناسی سالمندان نقش مهمی در سلامت جمعیت سالمند ایفا می کند و راهی است که روانشناسان می توانند کار خود را مستقیماً بر آخرین مرحله زندگی متمرکز کنند. مشاوره بالینی اغلب با مراجعه کنندگان جدیدتر همراه است، اما روانشناسی سالمندان آن را با درمان مناسب سن ترکیب می کند تا به کسانی که از مشکلات جسمی و شناختی رنج می برند کمک کند. برای اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.
افزودن دیدگاه