سکته مغزی در حال حاضر همچنان دومین عامل مرگ و میر در جهان است و پیش بینی می شود که شیوع آن در تمامی سطح جهان افزایش می یابد. اصلی ترین عامل افزایش شیوع سکته مغزی پیری جمعیت است. با این حال، بهترین استراتژیهای مبتنی بر شواهد برای درمان و پیشگیری سکته مغزی همیشه برای بیماران مسنتر دنبال نمیشوند. علاوه بر این، شکاف های قابل توجهی در دانش برای پیشگیری و درمان سکته مغزی وجود دارد. در این مقاله از مجله 60+ به بررسی جنبه های مختلف مراقبت از سکته مغزی در سالمندان مانند علائم سکته مغزی در سالمندان و روش های درمانی آن می پردازیم. با ما همراه باشید.
سکته مغزی چیست؟
سکته مغزی زمانی اتفاق می افتد که تغییری در نحوه جریان خون در مغز ایجاد شود. خون اکسیژن و مواد مغذی را به سلول های مغز می رساند. اگر خون نتواند به بخشی از مغز جریان یابد، سلول هایی که اکسیژن کافی دریافت نمی کنند دچار مشکل می شوند و در نهایت می میرند.
اگر سلول های مغز فقط برای مدت کوتاهی بدون اکسیژن بمانند، گاهی اوقات می توانند خود را ترمیم کنند. با این حال، هنگامی که سلول های مغز می میرند، نمی توانند ترمیم شوند. در حالی که شواهد فزایندهای وجود دارد که در برخی موارد، سلولهای جدید مغز به جایگزینی سلولهای از دست رفته کمک میکنند. این امر زمان میبرد و در افراد مسن بسیار کندتر اتفاق میافتد. در نتیجه، فردی که سکته کرده است ممکن است در صحبت کردن، فکر کردن یا راه رفتن دچار مشکل شود.
انواع سکته مغزی
در حالت کلی دو نوع عمده سکته مغزی وجود دارد:
- سکته مغزی ایسکمیک: این شایعترین سکته مغزی است و زمانی اتفاق میافتد که لخته شدن خون یا باریک شدن رگ خونی (رگ) جریان خون به مغز را کاهش دهد. این کار از جریان خون به سایر قسمت های مغز جلوگیری می کند و از رسیدن اکسیژن و مواد مغذی به سلول های مغز جلوگیری می کند. سکته مغزی ایسکمیک معمولاً ناشی از موارد زیر است:
- ترومبوز : لخته ای که در رگ خونی مغز یا گردن ایجاد می شود
- آمبولی : لخته ای که از قسمت دیگری از بدن، مانند قلب به گردن یا مغز حرکت می کند.
- تنگی : زمانی که یک رگ خونی در مغز باریک می شود، معمولاً به دلیل رسوبات چربی پوشاننده دیواره شریان است.
- سکته هموراژیک: این دومین نوع عمده سکته است. با ترکیدن رگ خونی مشخص می شود که باعث نشت خون به داخل یا اطراف مغز می شود. این شکست تحویل اکسیژن و مواد مغذی به سلول های مغز را کاهش می دهد و بافت مغز را در معرض مواد سمی قرار می دهد که ممکن است باعث مرگ سلول ها شود. این خونریزی همچنین فشار داخل جمجمه را افزایش می دهد که می تواند بافت مغز را فشرده کند و باعث آسیب شود.
گاهی اوقات علائم سکته برای مدت کوتاهی (دقیقه تا چند ساعت) باقی می ماند و سپس از بین می رود. این حمله ایسکمیک گذرا (TIA) ، سکته کوچک یا سکته مغزی هشدار دهنده نامیده می شود. TIA همچنین یک اورژانس پزشکی است. باید فوراً با 911 تماس بگیرید و کمک پزشکی دریافت کنید. اگر TIA به سرعت درمان نشود، ممکن است در عرض چند ساعت یا چند روز با یک سکته مغزی شدید همراه شود.
هر چه فرد مبتلا به سکته مغزی زودتر به بیمارستان برسد، احتمال بیشتری برای دریافت درمان موثر وجود دارد. اگر شما یا کسی که می شناسید علائمی را تجربه کرد، تاخیر نکنید.
تشخیص و درمان سکته مغزی
فوراً برای ارزیابی و دریافت درمان به بیمارستان مراجعه کنید زیرا تمام سکتههای مغزی از درمان فوری پزشکی سود میبرند.
پزشک بر اساس علائم، سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایشهای پزشکی مانند سیتی اسکن، سکته مغزی را تشخیص میدهد. سی تی اسکن آزمایشی است که به پزشکان امکان می دهد تصاویر دقیقی از مغز ببینند که می تواند خونریزی یا سایر ناهنجاری ها را نشان دهد.
درمان بستگی به نوع سکته مغزی دارد و ممکن است شامل داروها ، جراحی، سایر روشها و توانبخشی باشد.
- درمان های سکته مغزی ایسکمیک: دارودرمانی رایج ترین درمان برای سکته های مغزی ناشی از لخته شدن خون است. دو روش درمانی دارویی رایج عبارتند از:
- آنتی ترومبوتیک ها: که از تشکیل لخته های خونی جدید که می توانند در شریان مغز گیر کرده و باعث سکته مغزی شوند، جلوگیری می کنند. این گروه از داروها شامل داروهای ضد پلاکت و ضد انعقاد هستند که رقیق کننده های خون نیز نامیده می شوند. آنها به جلوگیری از چسبیدن سلول ها و سایر عوامل در خون به یکدیگر و تشکیل لخته های خون کمک می کنند.
- ترومبولیتیک ها: که با حل کردن لخته خونی که جریان خون به مغز را مسدود می کند، سکته مغزی را درمان می کند. رایج ترین دارویی که برای درمان ترومبولیتیک استفاده می شود، فعال کننده بافت پلاسمینوژن (t-PA) نام دارد، اما سایر داروها نیز می توانند همین کار را انجام دهند. شروع درمان با t-PA در عرض سه ساعت پس از سکته مغزی ایسکمیک برای بهبودی مهم است.
- درمان سکته مغزی هموراژیک: درمان سکته هموراژیک شامل یافتن منبع خونریزی و کنترل آن است. سکته های هموراژیک با داروهای ترومبولیتیک بدتر می شوند، بنابراین تعیین نوع سکته قبل از شروع درمان اورژانسی ضروری است. سکته های هموراژیک نیاز به جراحی یا سایر روش ها برای توقف خونریزی و کاهش فشار بر روی مغز ناشی از مایع اضافی دارند.
جراحی و روش های عروقی نیز اغلب برای جلوگیری از سکته مغزی در سالمندان، کاهش خطر ابتلا به سکته مغزی دیگر، یا ترمیم آسیب به شریان ها یا ناهنجاری های داخل و اطراف مغز استفاده می شود. این شامل:
- آنژیوپلاستی: قرار دادن و باد کردن یک بالون کوچک در داخل یک شریان مسدود شده برای فشار دادن پلاک یا لخته خون به دیواره شریان برای بهبود جریان خون.
- استنت گذاری: قرار دادن یک تونل فلزی کوچک یا استنت در شریان مسدود شده. استنت به باز نگه داشتن شریان و کاهش احتمال باریک شدن مجدد آن کمک می کند.
- اندارترکتومی کاروتید: یک روش جراحی که در آن پزشک رسوبات چربی مسدود کننده یکی از دو شریان کاروتید، تامین کننده اصلی خون برای مغز را از بین می برد.
- ترومبکتومی اندوواسکولار: برداشتن یک لخته بزرگ با استفاده از دستگاه خاصی که می تواند لخته را ساکشن یا بگیرد و آن را بیرون بکشد.
پس از سکته مغزی چکار کنیم؟
راه های مختلفی برای کمک به بهبود سالمندان پس از سکته مغزی وجود دارد. بسیاری از درمان ها در بیمارستان شروع می شود و در خانه ادامه می یابد. درمان توانبخشی با پشتیبانی از توانایی مغز برای سیم کشی مجدد برخی از مدارهای از دست رفته پس از سکته مغزی، فرآیندی به نام نوروپلاستیسیته ممکن است منجر به بهبود عملکرد در طی ماه ها یا سال ها شود.
- فیزیوتراپی: به فرد کمک میکند تا فعالیتهای حرکتی سادهای مانند راه رفتن، نشستن، ایستادن، دراز کشیدن و فرآیند تغییر از یک نوع حرکت به نوع دیگر را دوباره بیاموزد.
- کاردرمانی: به فرد کمک می کند تا فعالیت های روزمره مانند خوردن، آشامیدن و بلع را دوباره یاد بگیرد. حمام کردن و لباس پوشیدن؛ آشپزی؛ خواندن و نوشتن؛ و استفاده از توالت با استفاده از ورزش و فعالیت های آموزشی، کاردرمانگران بر کمک به فرد برای مستقل شدن یا نیمه مستقل شدن تمرکز می کنند.
- گفتار درمانی: به فرد کمک می کند تا زبان و مهارت های گفتاری را دوباره بیاموزد یا سایر اشکال ارتباط را بیاموزد. با گذشت زمان و صبر، یک بازمانده از سکته مغزی ممکن است بتواند برخی و گاهی همه توانایی های زبانی و گفتاری را به دست آورد.
دقت کنید که بهبودی سکته مغزی هر فرد منحصر به فرد است. نتایج توانبخشی و زمان بهبودی به عوامل بسیاری از جمله شدت آسیب مغزی، سن و مدیریت سایر شرایط سلامت جسمانی بستگی دارد. به عنوان مثال، در طول توانبخشی، باید اقداماتی برای جلوگیری از ایجاد مشکلات پزشکی جدید، از جمله ذات الریه، عفونت های دستگاه ادراری، آسیب ناشی از زمین خوردن، یا تشکیل لخته در وریدهای بزرگ انجام شود.
هر چه سریعتر درمان سکته آغاز شود، شانس بیشتری برای بازیابی عملکرد فرد وجود خواهد داشت و بهبودی سریع تر انجام می شود. خانواده، دوستان و شبکههای اجتماعی نیز میتوانند به فرد در حال بهبودی از سکته کمک کنند تا با احساسات خود کنار بیاید و همچنین به هماهنگ کردن درمان کمک کند، که میتواند در یک دوره زمانی طولانی ادامه یابد.
سخن آخر
سکته مغزی می تواند مشکلات سلامتی مختلفی ایجاد کند. چگونگی تأثیر سکته مغزی بر روی یک فرد بستگی به این دارد که کدام قسمت از مغز آسیب دیده است. فردی که سکته کرده است ممکن است اغلب در یک طرف بدن خود فلج شود یا ضعف داشته باشد. او ممکن است در صحبت کردن یا استفاده از کلمات مشکل داشته باشد. ممکن است مشکلات بلع، درد یا بی حسی وجود داشته باشد. برای دریافت کمک و راهنمایی درباره سکته مغزی سالمندان با ما تماس بگیرید.
افزودن دیدگاه